کارتریج چیست؟ آموزش نحوه نگهداری از کارتریج لیزری و جوهرافشان

امروزه پرینتر‌ نقش بسیار مهمی در تمام صنایع و مشاغل ایفاء می‌کند. نقش این دستگاه‌ در جای‌جای زندگی روزمره ما قابل مشاهده بوده و نیاز روز‌افزون ما به پرینتر‌ها در هر شغلی قابل لمس است. خواه صاحب یک شغل در چاپ‌خانه‌ و مربوط به چاپ باشیم و خواه یک مغازه یا شرکت خدماتی. نیاز به چاپگر روز‌به‌روز در حال افزایش می‌باشد.

به دلیل نفوذ و نیاز به پرینترها در تمامی مشاغل دولتی و آزاد آگاهی از اجزای سازنده این دستگاه‌ها به یک نیاز تبدیل شده است، در واقع شخصی یا ارگانی که در حال استفاده از یک پرینتر است از اجزای سازنده آن اطلاعی نداشته باشد ممکن است با کوچکترین ایراد و یا مشکلی در کار او خللی ایجاد شده و مهمترین فاکتور هر کسب و کار یعنی زمان را از دست بدهد.

با توجه به اهمیت شناخت جزئی و کلی، به نسبت احتیاجی که به پرینترها داریم، سعی بر این داشته‌ایم تا در این مقاله یکی از اصلی‌ترین لوازم مصرفی پرینتر، یعنی کارتریج را به شما معرفی کنیم. cartridge در واقع محل نگهداری جوهر و یا پودر مورد نیاز برای چاپ متون و عکس بر روی کاغذ یا سایر اشیا مد نظر می‌باشد.

این قطعه همچنین یکی از حساس‌ترین و گران‌قیمت‌ترین اجزای پرینتر به شمار می‌آید به طوری که در اکثر موارد در طول مدت چند سال استفاده از یک پرینتر، کاربران ممکن است چندین برابر قیمت یک پرینتر را هزینه کارتریج آن کنند. همین امر نشان‌دهنده نیاز ما برای شناخت دقیق‌تر کارتریج و نحوه استفاده اصولی از آن می‌باشد.

cartridge چیست؟

اشخاص تازه‌کار که آشنایی کمی با دستگاه‌های چاپ دارند اکثرا معتقدند تفاوتی میان کاریج، تونر و یا جوهر وجود ندارد اما در ادامه متوجه تفاوت‌های میان آن‌ها خواهید شد.

کارتریج در زبان انگلیسی به معنای استوانه و یا فشنگ است. معنایی به نسبت نزدیک، به کاربردی که در پرینتر دارد. جوهر یا تونری که باعث چاپ تصاویر یا اسناد روی کاغذ یا هر شیء دیگری خواهد شد در کارتریج نگهداری می‌شود. به عبارت دیگر این قطعه منبع نگهداری تونر یا جوهر پرینتر است.

بیشتر بخوانید:
آموزش نحوه شارژ کارتریج
تونر چیست؟

انواع کاتریج پرینتر

این قطعه به دسته‌بندی‌های گوناگونی تقسیم می‌شود، ولی متداول‌ترین دسته‌بندی آن را در ادامه معرفی خواهیم کرد. cartridge از نظر مواد داخل آن به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:

1. جوهرافشان
2. تونری یا لیزری

کارتریج جوهرافشان چیست؟

cartridge جوهرافشان، همانطور که از نام آن‌ها مشخص است بر روی پرینتر جوهر‌افشان قرار می‌گیرند .هر کارتریج جوهری، حاوی یک یا چند مخزن قرارگیری جوهر می‌باشد. در cartridgeهای برخی از کمپانی‌های تولیدکننده پرینتر، یک قطعه الکترونیکی هم بر روی کارتریج نصب می‌شود که وظیفه ارتباط کارتریج با چاپگر را بر عهده دارد. این قطعه وظیفه ارسال هشدار کاهش جوهر به پرینتر و در نهایت به کامپیوتر را بر عهده دارد.

رنگ مشکی در این cartridgeها دو نوع می‌باشد، یک رنگ مشکی با جنس ضد آب برای چاپ رنگ که بسیار کم مصرف می‌باشد و رنگ مشکی قابل ترکیب با سایر رنگ‌ها که توانایی ترکیب با سایر رنگ‌ها را دارد و در چاپ تصاویر کارایی بسیاری را دارد.

کارتریج‌های قدیمی رنگ مشکی متن و تصویر را از هم جدا نمی‌کردند و به همین دلیل علاوه بر کیفیت پایین چاپ متن، اتمام رنگ مشکی به سرعت انجام می‌شد. در پرینترهای جوهر‌افشان جدیدتر، علاوه بر رنگ‌های اصلی CMYK یک سری رنگ فرعی برای پرینت با کیفیت بالاتر تعبیه شده است.

رنگ‌هایی که در پرینترهای جوهر افشان رنگی استفاده می‌شود به سه رنگ اصلی تقسیم می‌شود: cyan (آبی)، magenta (قرمز) و‌ (yellow) زرد که به همراه آن‌ها یک رنگ سیاه نیز وجود دارد که برای چاپ متون یا تصاویر با رنگ مشکی به کار می‌رود.

در برخی از چاپگرهای جوهری، با ترکیب کردن سه رنگ اصلی، رنگ مشکیِ مرکبی به وجود می‌آورند که برای نوشتن متن چندان مناسب نیست چرا که رنگ آن تقریبا مشکی متمایل به سبز یا و در مواردی مایل به آبی می‌باشد. در پرینترهای جوهرافشان قدیمی، cartridgeهایی که سه رنگ اصلی در آن‌ها قرار داشت، به یکدیگر متصل بودند و در صورت تمام شدن یکی از رنگ‌ها شما مجبور به تعویض هر سه رنگ بودید.

امروزه در این نوع پرینترها، سه رنگ اصلی از یکدیگر جدا شده‌اند. معمولاً اکثر چاپگرهای جوهر‌افشان از چهار رنگ اصلی تشکیل شده‌اند ولی لازم به ذکر است برای چاپ حرفه‌ای عکس، به پرینترهایی که دارای شش رنگ مجزا هستند احتیاج دارید. در این نوع دستگاه‌ها علاوه بر سه رنگ اصلی و رنگ مشکی، رنگ قرمز روشن و آبی روشن ‌نیز وجود دارد که در ایجاد تصاویر با رنگ‌های طبیعی‌تر تأثیرگذار است.

نحوه عملکرد کارتریج جوهرافشان

ساز و کار اکثر cartridgeهای جوهرافشان به این صورت است که در انتهای هر مخزن، یک فلز یا عنصر رسانا‌ی حرارت وجود دارد. در صورت ارسال دستور چاپ از طرف پرینتر به کارتریج یک سیگنال برق به صفحه رسانا ارسال می‌شود که باعث افزایش دمای آن قطعه خواهد شد و در نتیجه جوهر موجود در مخزن شروع به تبخیر خواهد کرد و به سمت نازل‌ها و لوله‌های انتقال جوهر منتقل می‌شود. تمام این اتفاقات در کمتر از یک ثانیه رخ خواهد داد و جوهر بر روی کاغذ و یا اشیاء مورد نظر ما خواهد نشست.

آیا کارتریج جوهری قابل شارژ نیست؟

جواب این سوال منفی است. برخی تصور می‌کنند که این کار غیر ممکن است و راهی جز تعویض وجود ندارد. اما قابل انجام به این صورت که با استفاده از سرنگ بدنه cartridge را سوراخ کرده و جوهر را داخل آن تزریق می‌کنند اما این روند باید به دست متخصصان صورت گیرد. در صورتی که شارژ کارتریج توسط افراد آماتور انجام شود ممکن است جوهر به داخل پرینتر نفوذ کرده و خسارتی دو چندان به بار آورد.

کارتریج لیزری یا تونری چیست؟

این قطعه در پرینتر لیزری از دو بخش اصلی درام و تونر تشکیل شده‌اند. لازم به ذکر است این درام و تونر در بعضی از پرینترها به صورت مجزا و در برخی از آن‌ها در یک cartridge مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پرینتر لیزری رنگی معمولا 4 رنگ مشکی، قرمز، زرد و آبی وجود دارد که الباقی رنگ‌ها از ترکیب این 4 رنگ به وجود می‌آید.

در برخی از پرینترهای رنگی لیزری این چهار رنگ در چهار کارتریج مجزا قرار گرفته‌اند اما در بعضی دیگر این رنگ‌ها در دو کارتریج تعبیه شده‌اند به این صورت که یک cartridge شامل رنگ مشکی و cartridge دیگر سه رنگ باقیمانده را در خود جای می‌دهد. بعضی دیگر از پرینترهای لیزری رنگی نیز دارای ۶ کارتریج است که علاوه بر ۴ رنگ اصلی از دو رنگ اصطلاحا Photo نیز استفاده می کنند. این دو رنگ همان قرمز و آبی کمرنگ هستند که اصطلاحا به آن‌ها فوتو سیان (Cyan) و فوتو مجنتا (Magenta) گفته می‌شود.

بیشتربخوانید
راهنمای خرید چاپ پرینتر عکس مناسب برای عکاسان

در پرینتر لیزری سیاه و سفید نیز قاعدتا تنها یک cartridge وجود دارد که رنگ مشکی را شامل می‌شود. در ادامه نحوه چاپ و کارکرد کارتریج تونری را بررسی خواهیم کرد.

نحوه عملکرد کارتریج تونری

cartridge تحت اشعه‌ی لیزر قرار می‌گیرد و به واسطه‌ی باردار شدن درام و جذب ماده پودری درام که بسته به شرکت سازنده پرینتر جنس‌های متفاوت و مختلفی دارند، متون و تصاویر را روی کاغذ چاپ می‌کند. در نتیجه هد و درام بترتیب، در cartridge لیزری و جوهری وظیفه انتقال اطلاعات و چاپ آنها بوسیله مواد مصرفی روی کاغذ را به عهده دارند.

شارژ کارتریج چیست؟

پس از تمام شدن مواد مصرفی داخل cartridge که برای پرینتر جوهرافشان، جوهر و برای پرینتر لیزری، تونر می‌باشد، اولین راه حل خرید کارتریج اصلی و تعویض آن با کارتریج تمام شده است. کارتریج اصل از کیفیت بالایی دارد، به همین دلیل قیمت بیشتری هم دارد. بنابراین خرید کارتریج اصل هزینه زیادی برای شما دارد تا جایی که ممکن است در طی یک سال، هزینه خرید cartridge پرینتر از قیمت خرید پرینتر نیز بیشتر شود.

راه حل دوم برای تمدید این بخش از چاپگر، شارژ آن است که بیشتر در پرینترهای لیزری مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا در پرینترهای جوهر افشان، شارژ کردن کارتریج ممکن است باعث آسیب به دستگاه پرینتر شود. شما می توانید کارتریج پرینتر خود را برند دستگاه و نوع پرینتری که دارید به دفعات مشخصی شارژ کرده و بدون خرید کارتریج جدید از همان قطعه قدیمی خود استفاده و در هزینه های خودتان صرفه‌جویی کنید. توجه داشته باشید که هر قدر کیفیت تونر cartridge شارژ شده بیشتر باشد، پرینت با کیفیت‌تری خواهید داشت.

برای افزایش طول عمر کارتریج جوهری چه باید کرد؟

ماهی 1 بار پرینت بگیرید

جوهر موجود در کارتریج‌های جوهر‌افشان بسیار حساس است و به راحتی خشک می‌شود، در نتیجه cartridge کارایی خود را از دست خواهد داد. به همین منظور است که به صاحبان پرینتر‌های جوهر افشان پیشنهاد می‌شود که حتی اگر نیازی به استفاده مداوم از دستگاه ندارند، هر چند وقت یک بار حداقل یک صفحه پرینت با این چاپگرها بگیرند تا از خشک شدن جوهر موجود در کارتریج جلوگیری کنند.

همراه سطح جوهر موجود در پرینتر را بررسی کنید

چاپ با کیفیت در cartridgeهای جوهرافشان ارتباط مستقیمی به جریان یافتن روان جوهر دارد، اگر جوهر شروع به خشک شدن کرده باشد، کیفیت چاپ بسیار افت خواهد نمود و مشکلات بسیار زیادی برای دستگاه شما پیش خواهد آمد.

از سایر مواردی که ممکن است کیفیت چاپ شما را کاهش داده و یا سلامت دستگاه‌ شما را به خطر بیاندازد زمانی است که سطح جوهر مخازن کارتریج جوهر افشان شما بسیار کم باشد، لذا توجه به سطح جوهر کارتریج و توجه به کیفیت و روان بودن جوهر موجود در این نوع کارتریج‌ها یکی از مهمترین عوامل برای افزایش عمر cartridge، پرینتر و همچنین افزایش کیفیت چاپ شما می‌باشد.

اصلی‌ترین دلیلی که همیشه پیشنهاد می‌شود میزان جوهر را در مخازن cartridge چک کنید به این دلیل است که جوهر در مخازن کارتریج به عنوان یک عایق گرما عمل می‌کند و حکم خنک‌کننده هد و سایر اجزای چاپگر را بر عهده دارد. زمانی که سطح جوهر مخازن به میزان قابل توجی کم می‌شود، و شما اقدام به انجام عمل چاپ می‌نمایید و دستور مورد نظر را به کارتریج ارسال می‌کنید. عناصر گرمایشی در این قسمت ممکن است نیم‌سوز شده و از مدار خارج شوند و در نهایت به هد کارتریج شما آسیب جبران‌ناپذیری وارد شود. به همین دلیل است که همیشه پیشنهاد می‌شود در صورت کم شدن میزان جوهر در cartridge اقدام به شارژ مجدد و یا تعویض کارتریج خود نمایید.

جوهرهای خشک شده در پرینتر را پاکسازی کنید

کارتریج جوهر افشانی که حاوی مقادیر زیادی از جوهر خشک شده می‌باشد را می‌توان با الکل 91% ایزوپروپیل یا همان پروپانول تمیز کرد، توجه کنید که برای تمیز کردن کارتریج جوهر‌افشان خود به هیچ عنوان از الکل اتانول مالشی استفاده ننمایید که مشکلات بسیار جدی‌ای برای کارتریج شما به وجود خواهد آورد.

برای انجام این کار نیاز به یک سرنگ یا قطره چکان خواهید داشت و به هیچ وجه نباید مقدار زیادی از الکل مورد نظر به طور مستقیم با کارتریج شما برخورد داشته باشد. برای انجام این کار نیاز به یک سرنگ یا قطره چکان خواهید داشت و به هیچ وجه نباید مقدار زیادی از الکل مورد نظر به طور مستقیم با کارتریج شما برخورد داشته باشد.

هشدار
توصیه می‌شود برای تعمیرات، تمیز کردن و یا شارژ کارتریج، برای جلوگیری از افزایش هزینه‌ها و یا ایجاد خسارات، کار را به فردی که در این زمینه تخصص کافی دارد محول کنید.

به هیچ عنوان از آب لوله کشی برای تمیز کردن cartridge استفاده نکنید، زیرا به دلیل وجود املاح مختلف در آب لوله‌کشی ممکن است مخازن جوهر مسدود شده و کارایی کارتریج از دست برود، برای تمیز کردن با آب حتما از آب مقطر و دستمال یا پارچه بدون پرز استفاده نمایید.

کارتریج استارتر چیست؟

معمولا درون پرینترهایی که خریداری می‌کنید یک کارتریج نو وجود دارد. این cartridge اورجینال بوده و کارتریج استارتر نام دارد و تنها تفاوتی که با کارتریج‌های دیگر دارد این است که حدود نیمی از ظرفیت خود پودر دارد. البته ظرفیت cartridge استارتر بیشتر است ولی چون به صورت اشانتیون روی دستگاه قرار دارد، 100 درصد ظرفیت آن پر نیست. 

کارتریج از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟

کارتریج از قسمت‌های مهم و مختلفی تشکیل شده از جمله بدنه، پرینت هد یا سرچاپ، صفحه نازل، پوشش یا کاور، مخزن جوهر و مقاومت یا تکه رسانا تشکیل شده است، که در زیر به ترتیب به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.

بدنه:

بدنه شامل تمام قسمت‌های این قطعه می‌باشد و اصلی‌ترین بخش cartridge را تشکیل می‌دهد، در برخی از کارتریج‌ها برای جلوگیری از شارژ و تزریق مجدد،جوهر، یک پد جذب آب و یا آبگریز توسط شرکت سازنده قرار می‌گیرد.

سر چاپ یا پرینت هد :

برخی از cartridgeها از سرچاپ یا پرینت هد تشکیل می‌شوند، که 4 مورد بعدی فقط در پرینتر‌های دارای پرینت هد وجود دارند.

صفحه نازل :

به بخشی که جوهر از طریق آن از کارتریج به روی اشیاء یا کاغذ منتقل می‌شود. در واقع بعد از تبخیر و روان شدن جوهر توسط مقاومت، از این بخش بر روی کاغذ سرازیر خواهد شد.

پوشش یا کاور:

در زمان‌هایی که نیازی به چاپ و صفحه نازل نداریم این پوشش بر روی نازل قرار می‌گیرد تا از خشک شدن بی مورد جوهر تا حدودی جلوگیری کند.

محفظه جوهر:

محفظه‌ای که جوهر در آن وجود دارد، در واقع این محفظه برای نگهداری جوهر تعبیه شده است.

مقاومت یا تکه رسانا:

قطعه‌ای که در صورتی که چاپگر دستور چاپ را ارسال کند با گرم شدن اقدام به تبخیر و روان کردن جوهر خواهد کرد و جوهر را به صفحه نازل انتقال خواهد داد.

برای مشاهده قیمت و خرید پرینتر با کارتریج ارجینال و اصل کلیک کنید.

هنگام خرید کارتریج به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

نکات متعددی وجود دارد که با رعایت آن‌ها هنگام خرید مواد مصرفی پرینتر به شما کمک می‌کند تا در هزینه‌های خود به میزان چشم‌گیری صرفه‌جویی کنید.

توجه داشته باشید کارتریج سازگار با پرینتر خود را تهیه کنید

اکثر شرکت‌های سازنده پرینتر کارتریج مخصوص خود را به بازار ارائه داده‌اند. در واقع کارتریج‌های هر برند و مدل از پرینتر با پرینتر دیگر متفاوت است و با یکدیگر سازگاری ندارد و به همین دلیل بعضا هزینه‌های زیادی برای تهیه cartridge یک مدل خاص را ممکن است متحمل شوید یا حتی ممکن است کارتریج یک مدل خاص در بازار کم‌یاب و یا نایاب شود.

دلیل تفاوت قیمت کارتریج چیست؟

کارتریج‌‌های اصلی شرکت یا پک‌های جوهر قیمت بسیار بالایی دارند و اگر قصد شارژ کارتریج جوهرافشان با cartridg اصلی یا جوهر‌های تولید شده توسط شرکت وارد کننده را دارید، باید هزینه بالایی را متحمل شوید که در برخی موارد خرید یک پرینتر جدید هم حتی برای شما مقرون به صرفه‌تر خواهد بود. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها چه در داخل ایران و چه در چین و سایر کشور‌ها اقدام به تولید جوهر‌ها و cartridgeهای مشابه اصلی می‌نمایند که بسیار مقرون به صرفه‌تر می‌باشد.

چگونه کارتریج پرینتر جوهرافشان خود را شارژ کنیم؟