بررسی انواع CPU در موبایل و کامپیوتر

CPU یا واحد پردازش مرکزی یکی از مهم‌ترین قطعات بکاررفته در رایانه و موبایل بشمار می‌رود. پردازش، محاسبات و اجرای برنامه‌ها برعهده این بخش مهم بوده و بدین منظور با سایر بخش‌ها در ارتباط و تعامل است. در سال‌های اخیر انواع مختلفی CPU در دستگاه‌های ارائه شده بکاررفته اند که هرکدام ویژگی خاصی داشته و با سایرین متفاوت هستند. مقایسه پردازنده‌ها نیازمند شناخت دقیق آن‌ها و آشنایی با نکات خاصی بوده که در این مقاله تمامی موارد مهم را بصورت کامل مورد بررسی قرار خواهیم داد.

فهرست

• توانایی فنی CPU به چه مواردی بستگی دارد؟
• انواع پردازنده‌های اینتل
• معنی پسوندها در CPUهای اینتل
• نام‌گذاری پردازنده‌های اینتل
• انواع پردازنده AMD
• نامگذاری پردازنده‌های AMD
• معنی پسوندهای مختلف در AMD
• انواع پردازنده اپل
• شرکت‌های تولیدکننده پردازنده برای موبایل

عملکرد CPU

عملکرد CPU شامل سه مرحله اساسی بوده و از این لحاظ تفاوتی بین انواع مختلف آن وجود ندارد.

• ابتدا طی فرآیند Fetch، دستورالعمل ارسال شده از طریق رم توسط سی پی یو دریافت می‌شود.
• سپس دستور موجود Decode یا رمزگشایی شده و آماده اجرا می‌شود.
• در نهایت طی فرآیند Execute، دستور رمزگشایی شده به بخش نهایی جهت اجرا ارسال می‌شود و نتایج دستور نیز در حافظه CPU ثبت می‌شود.

 البته چرخه مدنظر پیچیده‌تر بوده و کیفیت انجام آن‌ها نیز بین پردازنده‌های مختلف، متفاوت است. همین امر منجر به تفاوت کیفیت آن‌ها شده است. با این حال جهت شناخت مشخصات کامل CPU، نیازی به آشنایی بیش‌تر روند کار آن نخواهید داشت.

توانایی فنی CPU به چه مواردی بستگی دارد؟

سرعت پردازنده مرکزی

برای مقایسه توانایی و کیفیت انواع مختلف CPU باید مشخصه‌های فنی آن‌ها همانند سرعت یا فرکانس، حافظه Cache و تعداد هسته‌ها را مورد بررسی قرار داد. سرعت انجام عملیات و اجرای برنامه‌ها توسط کامپیوتر یا موبایل وابسته به سرعت عملکرد پردازنده است. سرعت CPU معادل تعداد عملیات انجام شده توسط یک هسته طی یک ثانیه بوده و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر پردازنده محسوب می‌شود.

کش CPU

 هر CPU دارای فضای خاصی برای ذخیره‌سازی اطلاعات بوده که Cache نامیده می‌شود. هرچه این حافظه بیش‌تر باشد، سرعت عملکرد پردازنده نیز متعاقباً بیش‌تر خواهد بود.

تعداد هسته

تمامی پردازنده‌ها در گذشته یک هسته داشتند و به همین دلیل سرعت عملکرد آن‌ها پایین‌تر بود. در حال حاضر تعداد هسته‌های مجزا روی یک تراشه افزایش یافته و CPU قادر به پردازش چند عملیات بصورت همزمان است. البته درصورت عدم استفاده از پردازش موازی، هسته‌های بیشتر منجر به افزایش سرعت عملکرد CPU نخواهد شد.

از دیگر مواردی که هنگام بررسی توانایی فنی CPU می‌توان به آن اشاره کرد، تعداد رشته یا هسته مجازی، فناوری Turbo Boost، فناوری Hyper-Threading و… می‌باشد.

بیشتر بخوانید:

• Turbo Boost
• Hyper-Threading

شرکت‌های تولیدکننده پردازنده برای PC

امروزه انواع مختلفی از پردازنده‌ PC ارائه شده اند که مختص سه شرکت اینتل، AMD و اپل هستند. پردازنده‌های اپل تنها در محصولات این شرکت بکاررفته و به همین دلیل بصورت مستقیم با دو شرکت دیگر رقابت نمی‌کند اما اینتل و AMD  برای اکثر محصولات IT اقدام به تولید CPU کرده و به دلیل رقابت موجود، دائماً درحال بهبود قطعات خود هستند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های مهم تمامی انواع سی پی یو خواهیم پرداخت.

همه چیز درباره‌ی انواع پردازنده اینتل

اینتل در سال‌های اخیر انواع مختلفی از پردازنده‌ها را در سری‌های متفاوتی عرضه کرده است. در کامپیوتر و لپ‌تاپ از سری سلرون، پنتیوم، کور و زئون استفاده می‌شود که به اختصار در این بخش به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

پردازنده Intel Celeron

CPU سری سلرون معمولاً بصورت دوهسته‌ای ارائه می‎شود و با نام Dual Core نیز شناخته می‌شود. این پردازنده‌ها مصرف پایین‌تری برخوردار هستند و در عین حال قدرت محاسباتی کمتری دارا هستند. از این رو استفاده از لپ‌تاپ با پردازنده اینتل celeron برای انجام کارهای سنگین چندان توصیه نمی‌شود.

اما برای افرادی که چندان کار خاصی با لپ تاپ انجام نداده و صرفاً برای مشاهده فیلم، انجام امور عادی حسابداری، وبگردی و… از آن استفاده می‌کنند، باتوجه به قیمت پایین خود گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود. این دسته از پردازنده‌ها معمولاً حافظه کش 4 مگابایتی دارند.

پردازنده Intel Pentium

سری پنتیوم بطور معمول 4 هسته‌ای بوده و با نام Quad Core شناخته می‌شود. حافظه کش این سری از پردازنده‌ها نیز 4 مگابایت بوده و از لحاظ فرکانس پردازش می‌توان آن‌ها را به دو گروه گلد و سیلور دسته بندی کرد.

CPUهای پنتیوم نیز مشابه سلرون کم مصرف بوده اما از قدرت پردازش بالاتری برخوردار است. به همین دلیل علاوه بر فعالیت‌های عادی اشاره شده در بخش قبلی، می‌توانید برنامه‌های کمی سنگین‌تر را نیز با آن اجرا کنید.

پردازنده Intel Xeon

پردازنده زئون بصورت ویژه برای سرورها و ورک استیشن‌ها طراحی و ارائه شده است. حافظه کش و تعداد هسته‌های آن‌ها بسیار بیش‌تر بوده و به همین دلیل از توانایی فنی بالاتری برخوردار هستند.

می‌توانید CPU اینتل زئون را با 28 هسته و حافظه کش تا 60 مگابایت خریداری کنید. البته انواع ضعیف‌تری از آن‌ها نیز برای انجام کارهای سبک‌تر ارائه شده است. بطور کلی برای کارهای عادی روزمره و حتی اجرای برنامه‌های سنگین‌تر و بازی‌های مختلف نیازی به این پردازنده قدرتمند نخواهید داشت.

پردازنده Intel Core

سری Core شناخته‌شده‌ترین و به نوعی پرچمدار پردازنده‌های اینتل محسوب می‌شود. این سری پردازنده در مدل‌های شناخته شده i3، i5، i7 و i9 ارائه شده است که ویژگی‌های مختلفی دارند. پردازنده‌های Core جایگزین پنتیوم بوده و از لحاظ عملکردی نیز از شرایط بهتری برخوردار است.

 پردازنده‌های کور نسل جدید، از تکنولوژی Hyper-Threading بهره می‌برند. در این حالت بطور مثال یک هسته فیزیکی به عنوان دو هسته مجازی عمل کرده و به همین دلیل سرعت کلی پردازش افزایش پیدا می‌کند.

در انتهای نام پردازنده‌های این سری، پسوند انگلیسی نیز نوشته می‌شود که نشانگر خصوصیت ویژه‌ای از آن است. تعدادی از آن‌ها بصورت زیر است:

پسوند H

پردازنده های Intel Core سری H معمولاً 4 تا 6 هسته دارند. این سری از CPUها برای گیمرها و افرادی که فعالیت های شدیدتری انجام می دهند، مناسب تر است. بنابراین نمی توان انتظار داشت باتری لپ تاپ‌هایی که از این نوع پردازنده بهره‌می‌برند طول عمر بالایی داشته باشد. گرمای تولید شده ناشی از فعالیت CPU نیز بیشتر است. با توجه به قدرت بیشتر این سی‌پی‌یوها، قیمت آن ها نیز بیشتر از سایرین است.

پسوند U

مناسب‌ترین انتخاب برای افرادی که تنها فعالیت‌های روزمره خود را با PC انجام می دهند، سی‌پی‌یوهای سری U است. سرعت فعالیت ناشی از این CPUها نیز مناسب و قابل قبول است. با توجه به قدرت کمتر نسبت به سری H، طول عمر باتری در این سری بیشتر است.

 در صورت استفاده از این پردازنده مرکزی، همچنان نیازمند استفاده از فن برای حذف گرمای تولیدی خواهید بود. سی‌پی‌یوهای Intel Core سری U برای انجام بازی و فعالیت های سنگین چندان مناسب نیستند.

پسوند Y

ویژگی اصلی CPUهای سری Y حرارت زایی بسیار پایین آن هاست. در صورت استفاده از این سری سی‌پی‌یوها نیازی به فن نخواهید داشت. البته این پردازنده از نظر عملکردی ضعیف‌تر از سایرین بوده و بطور معمول در لپ تاپ‌های ضعیف‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین در این حالت نیز نمی توان طول عمر بالایی برای باتری لپ تاپ در نظر گرفت.

پسوند G

پردازنده های سری G به نوعی نسخه ضعیف‌تر شده سری H هستند. برای گیمرها و فعالیت‌های نسبتاً سنگین این پردازنده‌ها می‌توانند مناسب باشند. اما در صورت ادامه‌دار بودن و طولانی شدن این فعالیت‌ها، CPU احتمالاً قادر به پاسخگویی نخواهد بود.

مصرف شارژ در پردازنده‌های Intel Core سری G بالاست. اگر قصد خرید لپ‌تاپ به منظور استفاده برای بازی‌های کامپیوتری هستید، در صورت وجود بودجه کافی، پیشنهاد می‌شود از پردازنده های سری H استفاده کنید.

علاوه بر موارد اشاره شده در بالا، انواع دیگری از پسوندها نیز برای این سری از پردازنده‌ها بکار می‌روند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم. بطور مثال:

• پردازنده با پسوند C مخصوص کامپیوتر با گرافیک بالا است.
• برای پردازنده‌هایی با قابلیت‌های فنی بالا که با گرافیک مجزا مورد استفاده قرار می‌گیرند، پسوند F بکار می‌رود.
• پسوند K برای پردازنده‌های آنلاک مخصوص اورکلاک و پسوند T نیز برای پردازنده‌های بهینه سازی شده برای بهبود محاسبات بکار می‌رود.
• همچنین پسوند HK به نوعی ترکیب قدرت پردازش گرافیکی بالا با قابلیت اورکلاک است.
• پسوند HQ نیز نشانگر قدرت گرافیکی بالا و چهار هسته‌ای بودن پردازنده است.

پردازنده اینتل سری Core i3

این سری از CPUها نسبت به انواع پنتیوم و سلرون از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و عملکرد بهتری از خود ارائه می‌کنند. لپ‌تاپ با این پردازنده برای فعالیت‌های عادی روزمره و کارهای نه چندان سنگین یکی از بهترین گزینه‌های موجود برای خرید محسوب می‌شود.

 سی‌پی‌یو اینتل Core i3 بطور معمول دو هسته‌ای بوده و حافظه کش آن نیز 4 یا 6 مگابایت است. به دلیل استفاده از تکنولوژی Hyper-Threading در ساخت پردازنده Core i3، هر هسته از نظر عملکردی به دو هسته مجازی تبدیل شده و سرعت عملکرد افزایش پیدا می‌کند.

پردازنده اینتل سری Core i5

اینتل Core i5 نسبت به سری قبلی از توانایی بیش‌تری برخوردار بوده و معمولاً در لپ‌تاپ‌های میان‌رده بکار می‌رود. این پردازنده غالباً دارای 4 هسته بوده که به دلیل وجود تکنولوژی Thread اشاره شده، در مجموع از 8 هسته مجازی برخوردار است. حافظه کش سی‌پی‌یو Core i5 نیز بین 6 تا 8 مگابایت عنوان شده است. اجرای برنامه‌های نسبتاً سنگین‌تر با این CPU امکان‌پذیر بوده و برای انجام کارهای عادی روزمره نیز مشخصاً مشکلی نخواهید داشت.

 جالب است بدانید سی پی یو Intel Core i5 در لپ‌تاپ‌ها با پسوند U یا H ارائه می‌شود. همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز ذکر شد، پردازنده‌های سری H از قدرت و کیفیت بالاتری برخوردار هستند. با این وجود طول عمر باتری آن‌ها نسبت به سری U کمتر است.

پردازنده اینتل سری Core i7

پردازنده اینتل Core i7 نسبت به انواع قبلی کیفیت بسیار بالاتری داشته و در بررسی‌های صورت گرفته نیز آمار قابل توجهی را ثبت کرده است. همانند Core i5، این پردازنده نیز در دو سری از لپ‌تاپ‌ها با پسوندهای H و U ارائه شده که تفاوت آن‌ها در بخش قبلی مورد بررسی قرار گرفت.

 این سری از سی‌پی‌یوها معمولاً 4، 6 یا 8 هسته دارند که باتوجه به بکارگیری تکنولوژی Hyper-Threading، به ترتیب به 8، 12 و 16 هسته مجازی تبدیل می‌شوند. حافظه کش آن‌ها نیز 8، 12 یا 16 مگابایت عنوان شده که رقم بسیار مناسبی محسوب می‌شود. بطور مشخص می‌توانید با استفاده از این پردازنده برای انجام انواع مختلف فعالیت‌های سنگین‌تر اقدام کنید.

پردازنده اینتل سری Core i9

بیش‌ترین قدرت پردازش مربوط به این سری از CPUها بوده و در مقایسه با انواع قبلی از توانایی بیش‌تری برای اجرای برنامه‌های سنگین‌تر برخوردار است. معمولاً از 8 هسته فیزیکی برخوردار بوده که به 16 هسته مجازی افزایش پیدا می‌کند. حافظه کش آن نیز تا 16 مگابایت عنوان شده است. مشابه پردازنده زئون می‌توان از آن در سرورها و ورک‌استیشن‌ها نیز استفاده کرد.

نام‌گذاری پردازنده‌های اینتل

نام پردازنده‌های اینتل حاوی تعدادی حروف انگلیسی و اعداد خاص بوده که نشانگر خصوصیات و ویژگی‌های کلی آن است. در ابتدا به نام برند و سری تولید آن اشاره می‌شود. بطور مثال از عبارت Intel Core استفاده می‎‌شود.

پس از آن، عبارتی تحت عنوان Brand Modifier را مشاهده خواهید کرد که صرفاً برای انواع کور و زئون بکاررفته و پردازنده‌های پنتیوم و سلرون فاقد آن هستند. در سری Core از عبارت شناخته شده i3، i5، i7 و یا i9 استفاده می‌شود. در سری Xeon نیز بطور معمول از کلماتی همچون Bronze، Silver، Gold و Platinum استفاده می‌شود.

پس از آن عددی 4 یا 5 رقمی وجود داشته که به ترتیب یک یا دو عدد اول آن شناسه نسل و اعداد بعدی که معمولاً سه رقمی هستند، شناسه عددی پردازنده محسوب می‌شوند. درصورت 4 رقمی بودن عدد اول نشانگر نسل پردازنده بوده و درصورت 5 رقمی بودن، دو عدد اول برای نشان دادن نسل CPU بکار می‌روند.

لازم به ذکر است تاکنون 12 نسل از پردازنده‌های این برند ارائه شده اند. پردازنده‌های نسل جدید بطور معمول از کیفیت بالاتری برخوردار هستند. کیفیت بالاتر به معنای توان فنی بیش‌تر و مصرف انرژی کمتر است.

در نهایت نیز از حروف انگلیسی به عنوان پسوند خط تولید استفاده می‌شود. این حروف نشانگر خصوصیات کاربری سی پی یو بوده که در بخش‌های قبلی در مورد انواع مختلف آن‌ها بحث شده است. بطور مثال می‌توان به پردازنده Intel Core i7-11800H اشاره کرد. این پردازنده از برند اینتل و سری کور بوده و از نوع i7 است. سی پی یو مورد اشاره نسل یازدهمی بوده و شناسه عددی آن نیز 800 می‌باشد. در نهایت از پسوند H برای آن استفاده شده است. به همین دلیل می‌توان گفت جهت انجام فعالیت‌های سنگین‌تر بخصوص برای گیمرها گزینه مناسبی محسوب می‌شود.

انواع پردازنده AMD

AMD دیگر برند شناخته شده در این زمینه بوده و در رقابت با اینتل توانسته کیفیت خود را در معرض نمایش قرار دهد. باوجود محصولات کم تولیدشده، پردازنده‌های AMD از توانایی فنی بالای برخوردار هستند که در ادامه به بررسی دقیق‌تر آن‌ها خواهیم پرداخت.

یکی از اهداف همیشگی شرکت‎های تولیدکننده CPU، کوچک‌تر کردن سایز این قطعه بوده که در این زمینه AMD نسبت به اینتل در سال‌های اخیر عملکرد بهتری داشته است. از انواع مختلف پردازنده‌های AMD می‌توان به سری رایزن، رایزن تردریپر، اتلون، پرو و EPYC اشاره کرد. مشخصاً سری رایزن نسبت به انواع دیگر شناخته شده‌تر بوده و بصورت گسترده‌تر مورد استفاده قرار گرفته است.

 تعدادی از پردازنده‌های AMD علاوه بر نام CPU، با نام APU نیز عرضه شده اند. این پردازنده‌ها در مقایسه با CPU صرفاً دارای گرافیک داخلی هستند. باتوجه به استفاده از کارت گرافیک مجزا توسط اکثر افراد، این پردازنده‌ها چندان ضرورت استفاده بالایی ندارند.

پردازنده AMD Ryzen

رایزن در سال 2017 معرفی شده و به نوعی شناخته شده‌ترین سری از پردازنده‌های AMD نیز محسوب می‌شود. همانند سری اینتل کور، رایزن نیز در 4 رده عرضه شده که هرکدام ویژگی‌های خاصی داشته و بایکدیگر متفاوت هستند. به دلیل طراحی این CPU ها با سایز کوچک‌تر نسبت به انواع اینتل، قیمت و میزان مصرف انرژی آن‌ها کمتر است. در ادامه به بررسی رده‌های مختلف پردازنده AMD Ryzen خواهیم پرداخت.

پردازنده رایزن 3

رایزن 3 نسبت به سایرین ارزان‌تر بوده و از لحاظ عملکردی نیز توانایی فنی پایین‌تری دارد. از این رو گزینه بسیار مناسبی برای لپ‌تاپ‌های پایین رده محسوب می‌شود. اکثر محصولات این سری بصورت APU بوده و در رایانه‌هایی بدون قابلیت استفاده از کارت گرافیک مجزا بکار می‌روند.

این دسته از Cها بطور معمول 4 هسته‌ای بوده و نمی‌توان آن‌ها را از نظر کیفی کاملاً ضعیف بشمار آورد. با این حال برای انجام فعالیت‌های نه چندان سنگین گزینه بهتری محسوب می‌شوند.

پردازنده رایزن 5

این سری از CPUها کیفیت بالاتری داشته و از لحاظ فنی قدرت بیش‌تری از خود نشان می‌دهند. پردازنده AMD Ryzen 5 بطور معمول 4 یا 6 هسته‌ای بوده که به 8 یا 12 هسته مجازی ارتقا پیدا می‌کنند. از این رو می‌توانید برای انجام فعالیت‌های سنگین‌تر از آن استفاده کنید. به دلیل قیمت مناسب، یکی از بهترین گزینه‌ها برای استفاده در لپ‌تاپ‌های میان‌رده محسوب می‌شود.

پردازنده رایزن 7

این پردازنده از لحاظ فنی از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و برای کامپیوتر یا لپ‌تاپ خانگی بهترین گزینه محسوب می‌شود. در این رده از پردازنده‌ها بطور معمول تا 8 هسته فیزیکی بکاررفته که بصورت مجازی تا 16 هسته قابلیت ارتقا دارد. می‌توانید برای اجرای برنامه‌های سنگین‌تر خود در خانه از این CPU استفاده کنید.

پردازنده رایزن 9

برای انجام سنگین‌ترین فعالیت‌های خود می‌توانید از این سری پردازنده AMD استفاده کنید. در رایزن 9 بطور معمول از 12 یا 16 هسته فیزیکی استفاده شده که به ترتیب تا 24 و 32 هسته مجازی قابلیت ارتقا دارند. این سی پی یو قدرتمند نیازمند استفاده از کارت گرافیک مجزا بوده و به همین دلیل AMD این سری از محصولات خود را بصورت APU عرضه نکرده است.

پردازنده AMD Ryzen Threadripper

این سری از CPUها به نوعی قدرتمندترین پردازنده دسکتاپ محسوب می‌شوند. تردریپر نسبت به رایزن 9 از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار بوده و ممکن است تا 64 هسته فیزیکی و 18 هسته مجازی نیز در آن بکار رفته باشد. این تعداد هسته نیازمند طراحی در ابعاد بزرگ‌تری بوده و بطور کلی این دسته از سی پی یوها تنها برای افراد حرفه‌ای کاربرد خواهند داشت. برخی از CPUهای رایزن تردریپر توان 280 واتی داشته و حافظه کش آن‌ها به 288 مگابایت نیز می‌رسد.

پردازنده AMD Athlon

این پردازنده در دو سری نقره‌ای و طلایی و بصورت PU عرضه شده و از توانایی فنی پایینی برخوردار است. به همین دلیل صرفاً برای انجام امور سبک‌تر مناسب بوده و در لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت بکار می‌رود. این سری از CPU ها برای رقابت با CPUهای سری پنتیوم اینتل طراحی و تولید شده بودند. از این رو امروزه کمتر مورد استفاده قرار گرفته و کارایی خود را تا حد زیادی از دست داده اند. یکی از انواع موجود آن‌ها 2 هسته‌ای با قابلیت ارتقا به 4 هسته مجازی و با حافظه کش 4 مگابایت است.

پردازنده AMD Pro

در تمامی CPUهای AMD معرفی شده در بخش‌های قبلی، از سری پرو بصورت جداگانه استفاده شده است. در این پردازنده از قابلیت‌هایی همچون Shadow Stack جهت محافظت از پردازنده در برابر حملات و یا پشتیبانی سازمانی استفاده شده است. همچنین Memory Guard نیز قابلیت دیگری بوده که جهت رمزنگاری حافظه CPU بکاررفته است.

پردازنده AMD Epyc

این پردازنده از قدرت و توانایی فنی بسیار بالایی برخوردار بوده و در سرورها بکار گرفته می‌شود. پردازنده Epyc تا 64 هسته فیزیکی و 128 رشته داشته و توان مصرفی آن نیز تا 280 وات ذکر شده است. این سری از CPUها مصرف خانگی یا شخصی نداشته در سازمان‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع یکپارچه آن‌ها نیز با مصرف انرژی کمتر و فضای اشغالی کوچک‌تر عرضه شده است.

نامگذاری پردازنده‌های AMD

فرآیند نامگذاری پردازنده‌های این برند نسبت به اینتل ساده‌تر است. ابتدا نام برند و نوع پردازنده همانند AMD Ryzen ذکر می‌شود. سپس سری پردازنده را مشاهده خواهید کرد. بطور مثال رایزن در حال حاضر 4 سری داشته که ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها را در بخش‌های بعدی ذکر خواهیم کرد.

 پس از آن از عددی 4 رقمی استفاده می‌شود که هرکدام مفهوم خاصی دارد. اولین عدد نشانگر نسل CPU بوده و مشابه برند اینتل، نسل‌های جدیدتر از کیفیت بالاتری برخوردار هستند. عدد بعدی نشانگر سطح عملکرد و کارایی CPU است. اعداد 4، 5 و 6 به معنای کارایی بالای سی پی یو بوده و درصورت استفاده از اعداد 7 و 8، پردازنده برای افراد حرفه‌ای ساخته شده است. 2 عدد بعدی نیز نشان دهنده مدل پردازنده AMD هستند. در نهایت نیز از یک پسوند انگلیسی برای توضیح سطح عملکردی CPU استفاده می‌شود.

بطور مثال می‌توان به پردازنده AMD Ryzen 7 3700X اشاره کرد. این CPU محصول AMD و سری رایزن 7 است. از نسل سوم بوده و بصورت ویژه برای افراد حرفه‌ای طراحی شده است. به دلیل استفاده از پسوند X، می‌توان گفت علاوه بر عملکرد فنی قدرتمند دارای قابلیت XFR یا تنظیم سرعت کلاک پردازنده بصورت پویا است.

معنی پسوندهای مختلف در AMD

همان‌طور که در بخش قبلی ذکر شد، در انتهای نام پردازنده‌ها معمولاً از یک حرف انگلیسی خاص به عنوان پسوند استفاده می‌شود. این پسوند برای معرفی بیش‌تر پردازنده از لحاظ فنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعدادی از آن‌ها بصورت زیر است:

پسوند X

استفاده از این پسوند به معنای توانایی فنی و کیفیت بالای پردازنده است.CPU سری X بیش‌ترین میزان مصرف انرژی و بالاترین سرعت را دارا بوده و همچنین دارای قابلیت XFR است. قابلیت Extended Frequency Range در سیستم دسکتاپ مورد استفاده قرار گرفته و امکان ارتقای عملکرد پردازنده را فراهم می‌کند.

پسوند U

این CPU مصرف انرژی بسیار پایین‌تری داشته و گرمای کمتری نیز تولید می‌کند. با این حال، عملکرد آن نسبت به سایرین ضعیف‌تر بوده و برای اجرای برنامه‌های سنگین‌تر گزینه مناسبی محسوب نمی‌شود. به دلیل عدم توانایی دفع گرمای مناسب، بیش‌تر در لپ‌تاپ‌های سبک و قابل حمل از این پردازنده AMD استفاده می‌شود.

پسوند G

از این نظر پردازنده‌های AMD مشابه انواع اینتل هستند. استفاده از این پسوند به معنای وجود کارت گرافیک AMD Radeon RX Vega در پردازنده بوده که در سیستم دسکتاپ بطور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پسوند H

این سری از پردازنده‌ها نسبت به سری U از سرعت عملکردی بالاتری برخوردار بوده و از لحاظ فنی قدرتمندتر هستند. البته مصرف انرژی آن‌ها نیز متعاقباً بیش‌تر است. حرف H مخفف High Performance بوده و به دلیل سیستم خنک کننده مناسب، در لپ‌تاپ‌های بزرگ‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پسوندهای دیگری نیز علاوه بر موارد اشاره شده ممکن است در نام CPU مورد استفاده قرار گیرند. پسوند T نشانگر استفاده از پردازنده دسکتاپ ضعیف بوده و درصورت وجود کارت گرافیک AMD Radeon RX در آن از پسوند S استفاده می‌شود. پسوند M نیز به معنای پردازنده لپ‌تاپ با عملکرد نسبتاً ضعیف است. برای پردازنده‌های استاندارد دسکتاپ نیز معمولاً از پسوند خاصی استفاده نمی‌شود.

انواع پردازنده اپل

اپل از سال 2006 به بعد در انواع مختلف مک‌بوک‌های خود از پردازنده‌های اینتل استفاده کرده است. با این حال این کمپانی معتبر و شناخته شده پس از سال‌ها تصمیم به ساخت CPU مخصوصی برای دستگاه‌های خود گرفت. پردازنده M1 اولین بار در نوامبر سال 2020 معرفی شد و در تعدادی از مک‌بوک‌های این سال نیز مورد استفاده قرار گرفت. سپس انواع پرو و مکس نیز در سال 2021 عرضه شدند. در تابستان 2022 نیز پردازنده پیشرفته‌تر M2 عرضه خواهد شد. در ادامه به بررسی این سه پردازنده ارائه شده خواهیم پرداخت.

پردازنده M1

از M1 در حال حاضر در مک‌بوک ایر، مک‌بوک پرو 13 اینچی، مک مینی و آی مک 24 اینچی استفاده شده است. این تراشه 8 هسته پردازشی و 8 هسته گرافیکی داشته و در بررسی‌های صورت گرفته نیز نسبت به CPUهای اینتل هم سطح خود، عملکردی مشابه و یا حتی بهتر ارائه کرده است. عرضه این تراشه آغاز مسیری طولانی برای اپل بوده که تاکنون نیز توانسته نظر مثبت کارشناسان را جلب کند.

پردازنده M1 Pro

از M1 Pro نیز در مک‌بوک پرو 14 اینچی و 16 اینچی استفاده شده است. این تراشه نوع بهبودیافته M1 بوده و نسل بعدی آن محسوب نمی‌شود. پردازنده آن به دو صورت 8 یا 10 هسته‌ای و GPU آن نیز به دو شکل 14 یا 16 هسته‌ای عرضه شده و از سرعت 2 برابری نسبت به M1 برخوردار است. این تراشه تا رم 32 گیگابایتی را ساپورت می‌کند. درحالیکه این رقم برای M1 تنها 16 گیگابایت است. عملکرد این پردازنده در تست‌های انجام شده نسبت به CPUهای اینتل بسیار بهتر بوده است.

پردازنده M1 Max

می‌توانید مک‌بوک پرو 14 اینچی یا 16 اینچی را با این تراشه نیز خریداری کنید. CPU این تراشه مشابه نمونه قبلی 10 هسته‌ای بوده اما GPU آن دارای 32 هسته است. سرعت عملکرد این پردازنده گرافیکی 4 برابر تراشه M1 عنوان شده است. M1 Max تا 64 گیگابایت رم را ساپورت می‌کند. عملکرد آن در بررسی‌های انجام شده نیز استثنایی بوده و نشانگر کیفیت طراحی بسیار بالای آن است.

شرکت‌های تولیدکننده پردازنده برای موبایل

شرکت‌های مختلفی در سال‌های اخیر اقدام به تولید پردازنده برای گوشی‌های موبایل کرده‌اند. معمولاً در موبایل بجای CPU از SOC استفاده می‌شود. SOC مخفف System On Chip بوده و دلیل استفاده از آن نیز پردازش تمامی اطلاعات ورودی و خروجی در این مرکز است. در این مطلب به بررسی شناخته شده‌ترین پردازنده‌های گوشی موبایل خواهیم پرداخت.

کوالکام اسنپدراگون

اسنپدراگون یکی از بهترین پردازنده‌های ارائه شده برای گوشی موبایل بوده و در تست‌های صورت گرفته نیز کیفیت بالای خود را اثبات کرده است. این پردازنده در انواع مختلفی برای گوشی‌های پایین‌رده، میان‌رده و پرچمدار عرضه می‌شود.

در کنار قدرت پردازش بالا، اسنپدراگون مصرف پایینی نیز داشته و به همین دلیل نسبت به سایر انواع پردازنده‌ها گران‌قیمت‌تر است. برخلاف اکثر پردازنده‌های دیگر، پردازنده تصویر در کوالکام مستقل از CPU بوده و تأثیری بر سرعت عملکرد آن ندارد.

 فناوری شارژ سریع نیز در این تراشه از کیفیت نسبتاً بالاتری برخوردار بوده و بطور کلی زمان کمتری برای شارژ باتری گوشی خود نیاز خواهید داشت. اسنپدراگون 888 یکی از بهترین چیپست‌های موجود در بازار بوده و به ویژه از لحاظ کیفیت پردازش تصاویر از شرایط بسیار مناسبی برخوردار است.

اگزینوس

تنها سامسونگ، اپل و هواوی پردازنده‌ گوشی‌های خود را تولید می‌کنند. اگزینوس محصول کمپانی سامسونگ بوده و علاوه برگوشی‌های سامسونگ، برند میزو نیز از این تراشه استفاده می‌کند. اگزینوس نیز از نظر عملکردی همانند اسنپدراگون از شرایط بسیار مناسبی برخوردار است.

سامسونگ گوشی‌های خود را در دو سری با پردازنده‌های متفاوت عرضه می‌کند. این کمپانی در بازار آمریکا و چین از پردازنده اسنپدراگون استفاده کرده و پردازنده اگزینوس خود را در بازار اروپا، خاورمیانه و آفریقا بکار می‌گیرد.

مدیاتک

مدیاتک جزو شناخته شده‌ترین برندهای تولیدکننده پردازنده گوشی موبایل بوده و در سال‌های اخیر بصورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. این دسته از پردازنده‌ها از قیمت پایین‌تری برخوردار هستند با این حال از نظر عملکردی به هیچ وجه نمی‌توان آن‌ها را با اسنپدراگون مقایسه کرد.

برای مشاهده قیمت و خرید گوشی موبایل به دسته‌بندی تلفن همراه در وب سایت کاکاز مراجعه فرمایید و یا روی کلمه گوشی موبایل کلیک کنید.

مدیاتک اولین تولیدکننده‌ای بوده که از پردازنده 10 هسته‌ای و 3 خوشه‌ای رونمایی کرده است. در این چیپست بطور معمول از پردازنده گرافیکی Mali یا PowerVR استفاده می‌شود. علاوه بر عملکرد فنی نه چندان مناسب، میزان مصرف باتری و گرمای تولیدشده نیز نسبت به پردازنده‌های قبلی بیش‌تر است.

کایرین

کایرین محصول کمپانی هواوی بوده و در گوشی‌های این برند بصورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. کایرین در ابتدا کیفیت چندان بالایی نداشته و عملکرد مناسبی از خود ارائه نکرده بود. با این حال اخیراً انواع جدیدی از پردازنده‌ها با توانایی فنی بالاتری را ارائه کرده است. از جمله بهترین پردازنده‌های این برند می‌توان به کایرین 9000 اشاره کرد. این تراشه 8 هسته‌ای بوده و در سال 2020 عرضه شده است. یک هسته با فرکانس بالا، 3 هسته با فرکانس متوسط و 4 هسته با فرکانس نسبتاً پایین در این تراشه بکاررفته‌اند.

پردازنده سری A اپل

اپل برای اولین بار در آیفون 4 از تراشه اختصاصی خود استفاده کرد. این کمپانی در سال‌های اخیر برای طراحی چیپست‌های مختلف گوشی‌های خود با شرکت‌های دیگری همانند سامسونگ و TSMC همکاری کرده است. باتوجه به عملکرد ثبت شده در شرایط مختلف، پردازنده‌های اپل را می‌توان جزو بهترین‌های موجود در بازار دانست. در ادامه به بررسی چند نسل اخیر پردازنده A Bionic اپل خواهیم پرداخت.

تراشه A11 Bionic

این تراشه در سال 2017 معرفی شده و در آیفون 8 و آیفون 8 پلاس برای اولین بار بکار گرفته شد. این چیپست 10 نانومتری بوده و در مقایسه با نسل قبلی خود از کیفیت بالاتری برخوردار است. پردازنده مرکزی آن 6 هسته‌ای بوده که شامل 2 هسته Monsoon با توان فنی بالا است. این هسته‌ها نسبت به نسل قبلی تا 25 درصد افزایش سرعت داشته اند. 4 هسته دیگر آن نیز Mistral بوده که برای فعالیت‌های سبک‌تر بکاررفته اند. پردازنده گرافیکی آن 3 هسته‌ای بوده و نسبت به نسل قبلی با افزایش سرعت روبرو شده است. کیفیت عملکرد این چیپست در مقایسه با سایر گوشی‌های ارائه شده در سال 2017 مثال‌زدنی بوده است. با این حال بعدها از A11 Bionic در سال 2021 در گوشی آیفون X استفاده شد.

تراشه A12 Bionic

این چیپست در سال 2018 معرفی شده و در آیفون XS، آیفون XR و همچنین آیفون XS Max بکار گرفته شد. پردازنده مرکزی آن مشابه نسل قبلی 6 هسته‌ای بوده که البته از لحاظ کیفی با بهبود روبرو شده است. این 6 هسته شامل 2 هسته Vortex با فرکانس 2.5 گیگاهرتز و 4 هسته Tempest با فرکانس 1.9 گیگاهرتز است. پردازنده گرافیکی بکاررفته در این تراشه نیز نسبت به نسل قبلی با افزایش کیفیت مشهودی روبرو شده است.

 این چیپست از رم سه گیگابایتی پشتیبانی کرده و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مثبت آن، موتور پردازش عصبی 8 هسته‌ای بوده است. این موتور قابلیت انجام 5 تریلیون عملیات در ثانیه را داراست. این رقم برای A11 تنها 600 میلیارد بود که نشانگر تفاوت فاحش بین آن‌هاست. البته A11 نیز از این نظر در مقایسه با سایر هم‌نسل‌های خود جزو بهترین‌هاست. در ساخت A12 Bionic برای اولین بار از فناوری تولید 7 نانومتری استفاده شده است.

تراشه A13 Bionic

این چیپست نیز مشخصاً در سال 2019 توسط کمپانی اپل عرضه شده است. از A13 Bionic در گوشی‌های خانواده آیفون 11 استفاده شده و مشابه نسل قبلی، ساخت آن نیز با فرآیند تولید 7 نانومتری صورت گرفته است. پردازنده مرکزی آن نیز همانند A11 و A12 شش هسته‌ای بوده اما با بهبود کیفیت روبرو شده است. در این پردازنده از دو هسته Lightning با فرکانس 2.65 و چهار هسته Thunder با فرکانس 1.8 گیگاهرتز استفاده شده است. پردازنده گرافیکی آن نیز 4 هسته‌ای بوده و تفاوت خاصی با سری قبلی نداشته است.

به دلیل بکارگیری فناوری‌های جدید، میزان مصرف چیپست بسیار کاهش یافته و این امر منجر به افزایش طول عمر باتری تا حد ممکن شده است. سرعت عملکرد موتور پردازش عصبی این تراشه نسبت به نسل قبلی با افزایش 20 درصدی روبرو شده است. تغییرات این نسل مشهود بوده اما چندان به اندازه سری قبلی شدید نبوده است. سال بعدی در گوشی آیفون SE 2020 نیز از تراشه A13 Bionic استفاده شده است.

تراشه A14 Bionic

A14 Bionic در سال 2020 عرضه شده و در سری آیفون 12 بکار گرفته شد. A14 اولین تراشه 5 نانومتری بکاررفته در گوشی موبایل بوده و از این نظر در مقایسه با سایر برندها پیشتاز است. به دلیل این ساختار جدید و فناوری بکاررفته، میزان مصرف انرژی تا حد زیادی با کاهش روبرو شد. CPU مطابق معمول 6 هسته‌ای بوده ولی با افزایش کیفیت 40 درصدی روبرو شده است. این 6 هسته شامل 2 هسته Firestorm با فرکانس 3.1 گیگاهرتز و 4 هسته کم مصرف Icestorm با فرکانس 1.8 گیگاهرتز است.

پردازنده گرافیکی آن نیز همچنان 4 هسته‌ای بوده اما نسبت به نسل قبلی تا 40 درصد از نظر کیفی بهبود یافته است. موتور پردازش عصبی آن در این نسل 16 هسته‌ای بوده و توانایی انجام 11 تریلیون عملیات در ثانیه را داراست. باتوجه به موارد ذکرشده، می‌توان تراشه A14 Bionic را یکی از بهترین تراشه‌های موجود در بازار دانست.

تراشه A15 Bionic

در نهایت می‌توان به تراشه A15 Bionic به عنوان قدرتمندترین چیپست موجود در بازار در حال حاضر اشاره کرد. A15 برای استفاده در خانواده آیفون 13 طراحی شده و در بررسی‌های صورت گرفته عملکرد بسیار مناسبی از خود نشان داده است. این تراشه مشابه نسل قبلی 5 نانومتری بوده و از این لحاظ تغییری پیدا نکرده است. پردازنده مرکزی 6 هسته‌ای بوده و نسبت به نسل قبلی با بهبود 15 درصدی روبرو شده است. این 6 هسته شامل 2 هسته قدرتمند Avalanche با فرکانس 3.22 گیگاهرتز و 4 هسته کم مصرف Blizzard با فرکانس 2 گیگاهرتز است. GPU در نسخه عادی 4 هسته‌ای و در نسخه پرو 5 هسته‌ای است.

 بهبود عملکرد آن نسبت به نسل قبلی نیز واضح بوده است. موتور پردازش عصبی آن همچنان 16 هسته‌ای بوده اما با بهبود عملکرد، تا 15.8 تریلیون عملیات را در ثانیه انجام می‌دهد. حافظه کش این پردازنده 32 مگابایت بوده و از رم 6 گیگابایتی پشتیبانی می‌کند. در تست‌های انجام شده، A15 Bionic عملکرد بسیار بهتری از اسنپدراگون 888 ثبت کرده و با اختلاف بهترین تراشه موجود در بازار گوشی‌های موبایل محسوب می‌شود.